Maküla Deliği ve Cerrahisi

Maküla deliği retina merkezinde yer alan 1-2 mm lik alan olan sarı nokta olarak bilinen bölgede delik oluşmasıdır. Keskin görmeyi sağlayan hücreler en çok buradadır ve okuma yazma veya araba kullanma gibi keskin görme yeteneğinden sorumludur. Retinanın diğer alanları görme alanının geri kalan kısmından sorumludurlar. Yani maküla deliği olan hasta tam baktığı yeri göremez ama diğer alanlarda kaba bir görme alanı korunur.

Yukarıda büyük bir maküla deliğini gösteren retina fotoğrafı izlenmektedir. Aşağıda ise OCT ile alınan kesitte maküla deliği görülmektedir.

Bu durum kendiliğinden oluşabileceği gibi travmalar sonucu veya yüksek miyopi, diabetik retinopati, retina damar tıkanıklıkları veya maküla ödemine neden olan diğer kronik durumlara ikincil olarak da gelişebilir. Bu delik zamanla büyür ve kenarları dekole olur. Buna merkezi görme keskinliği azalması eşlik eder ve zamanında girişim yapılmazsa vakaların çoğunda geri dönüşümsüz görme kaybına neden olur. Burada cerrahi girişimin amacı deliği kapatmak, görme kaybını durdurmak ve bazen görmeyi artırmaktır.

Burada yapılan cerrahi vitrektomi ameliyatıdır. Erken evrede yapıldığında başarı oranı oldukça yüksektir. Özellikle 6 ayı aşkın süredir olan deliklerde ve çok büyük deliklerde cerrahi başarı oranı düşer, görme beklentisi azalır. Ameliyatın sonunda deliğin kenarlarını yatıştırmak ve içerden destek sağlamak için göze özel bir gaz kabarcığı verilir. Bu gaz kabarcığı sudan hafif olduğundan yukarıda durur. Eğer kabarcığınızın makulayı itmesini ve iyileşmenin iyi gitmesini istiyorsanız makulayı yukarda tutmanız gerekir bu demektir ki ameliyat sonrası doktorunuzun önerdiği süre boyunca (genellikle 1 hafta) yüzüstü pozisyonda durmanız gerekecektir. Biz bunu kabarcık pozisyonu olarak tanımlarız.
Eve araba veya tren ile gidebilirsiniz. Oturmanız ve direkt yere doğru bakmanız gerekir. Yani yüzünüz yere paralel olmalıdır. Kabarcık gözünüzde olduğu sürece her türlü uçak yolculuğu yasaktır. Kullanılan gaz tipine göre değişmek üzere gaz kabarcığı 15-20 gün içinde yok olur. Gaz emilirken sanki balık tankından bakıyor gibi alt görme alanında büyük siyah bir kabarcık görülür. Üst yarı görme alanı her geçen gün gaz çekildikçe giderek açılacaktır. Bu açılan bölgede ani bir kayıp olursa hemen doktorunuzu aramanız gereklidir.
Klinikten ayrılınca en kısa zamanda gözünüze damla damlatmanız gerekir. Doktorunuz klinikten ayrılmadan sıklık ve tedavi süresi açısından reçete bilgilerini size verecektir.
Ameliyattan sonraki gün gözünüzü açabilirsiniz ama gaz kabarcığı nedeniyle ameliyatlı göz iyi göremez.
Yüzüstü pozisyon omuz ve boyun ağrısı ile sonuçlanabileceği için bu pozisyonu korumak zordur. Gün içinde hastalar masa kenarına oturup başlarını kollarına veya yastığa dayamayı tercih ederler. Eğer kitap başınızdan aşağı seviyede olursa okuyabilirsiniz ve ayaklarınıza baktığınız sürece yürüyebilirsiniz. Geceler daha zordur bazı hastalar başları döşeğe dönük uyurken diğerleri oturur pozisyonda uyurlar.
Bir hafta sonunda iyileşme süreci tamamlanır ve normal hayata dönüp hava kabarcığını sadece bir hatıra olarak hatırlayabilirsiniz. İlk haftayı takip eden birkaç hafta, gaz tam çekilinceye kadar, yine de sırtüstü yatmak yerine yan yatmayı tercih etmelisiniz ve bazı uyarıları dikkate almalısınız.
Öncelikle şampuan ve sabun kullanımına dikkat edin ve yüzme havuzunu kullanmayın.
İkinci olarak enfeksiyondan uzak durun. Grip olmaktan ve enfeksiyonu olan kişilerden uzak durun. Göz enfeksiyonu acil tedavi gerektiren ciddi bir komplikasyondur. Eğer gözünüzde kızarıklık veya ağrı olursa hemen cerrahınızı arayın.
Kabarcık kaybolduktan sonra 6 ay içinde görme gittikçe artar. Her şey yolunda gider ve kabarcık pozisyonu iyi uygulanırsa bir ay içinde ameliyat öncesi görmeye ulaşılır ve artık görme daha kötüye gitmez. Takip eden 6 ay içinde görme artışı devam eder. Bu nedenle ilk 6 ay içinde gözlük değişimi yapmayınız.